- گزارش «عوامل کلیدی هزینه در مدیریت دارایی ریلی» (UIC /Key cost drivers in Railway Asset Management) توسط گروه کاری مدیریت دارایی اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها (AMWG) در ژوئیه ۲۰۱۵ منتشر شد (در 32 صفحه). هدف این پروژه، شناسایی عوامل مؤثر بر هزینه‌های نگهداری و نوسازی (نت) شبکه‌های ریلی و ارائه فهرستی کوتاه از مهمترین این عوامل برای کمک به مدیران زیرساخت در کنترل هزینه‌ها است. روش‌شناسی: این پژوهش با استفاده از نظر خبرگان و داده‌های واقعی اعضا انجام شده است. ابتدا فهرست بلندی از عوامل هزینه شناسایی و سپس با رتبه‌بندی و اجماع اعضا، فهرست کوتاهی از مهمترین عوامل تهیه شد. عوامل به دو دسته ورودی (عوامل قابل کنترل توسط مدیر) و خروجی (شاخصهای عملکردی) تقسیم شدند. - فهرست کوتاه عوامل کلیدی هزینه: الف- عوامل ورودی: 1) تراکم دارایی: تراکم سوزن: نشان‌دهنده پیچیدگی شبکه و هزینه بالای نگهداری سوزنها است. تراکم سایر دارایی‌ها: شامل تراکم تونل، پل و گذرگاه‌های همسطح که هرکدام نگهداری تخصصی و پرهزینه‌ای نیاز دارند. 2) تعداد خط در هر مسیر: شبکه‌هایی دارای مسیرهای دوخطه یا بیشتر، امکان نگهداری کارآمدتر و کم‌هزینه‌تر را فراهم میآورند. 3) برقی بودن شبکه: خطوط برقی هزینه‌های نگهداری و نوسازی بالاتری دارند و معمولاً نشاندهنده استفاده زیاد از خط هستند. 4) تناژ ناخالص: نشاندهنده بار وارده بر ریل است، افزایش تناژ، منجر به فرسایش بیشتر و هزینه‌های تعمیر بالاتر میشود. 5) سرعت: سرعت بالای قطارها و همچنین حرکت با سرعت بالاتر از حد طراحی خط، باعث افزایش استهلاک و هزینه‌های نگهداری میشود. 6) استراتژی فرصت تعمیرات خط: این عامل به عنوان مهمترین عامل هزینه شناخته شد و شامل این موارد است: (تمهیدات ایمنی: زمان صرف شده برای پروتکلهای ایمنی، زمان مفید کار را کاهش میدهد. میانگین زمان فرصت تعمیرات: زمانهای فرصت طولانی‌تر، مثلاً ۴۸ ساعت، کارایی را چندبرابر کرده و هزینه‌ها را تا 25% کاهش میدهد. کار در شب و آخر هفته: این کارها با وجود کاهش مزاحمت برای مسافران، به دلیل نیروی کار گرانتر، هزینه‌بر هستند. تناوب قطارها: تناوب بالا، زمان در دسترس برای نگهداری را کاهش داده و هزینه را افزایش میدهد). 7) سن خط: شبکه‌های مسن‌تر، هزینه‌های نگهداری و نوسازی بالاتری دارند، سن تراورس به عنوان شاخص اصلی در نظر گرفته شد. ب- عوامل خروجی: 1) کیفیت خدمات: زمانبندی، دستیابی به دقت زمانی بالا نیازمند هزینه‌های نگهداری بیشتر است. 2) ایمنی: استانداردهای ایمنی بالاتر، مستلزم سرمایه‌گذاری بیشتر در نگهداری و نوسازی است. ماتریس تأثیر: یک ماتریس تأثیر ترسیم شد که ارتباط هر عامل هزینه را با اقلام مختلف زیرساخت (مانند خط، پل، علائم و ...) نشان میدهد. «استراتژی فرصت تعمیرات» بیشترین تأثیر را بر اکثر اقلام زیرساخت داشت. گام بعدی: جمع‌آوری داده‌ها. برای تحلیل دقیقتر، جمع‌آوری داده‌ها برای عوامل فهرست‌شده در اولویت قرار گرفت. تقسیم‌بندی عوامل: داده‌های با قابلیت جمع‌آوری بالا: مانند زمان فرصت تعمیرات، کار شبانه، تناوب، زمانبندی و ایمنی. داده‌های با قابلیت جمع‌آوری متوسط: مانند تعداد خط در مسیر، تراکم دارایی‌ها، سن خط و سرعت متوسط. داده‌های با قابلیت جمع‌آوری پایین: مانند تمهیدات ایمنی و نسبت سرعت واقعی به طراحی، تراکم سوزن، تناژ ناخالص و برقی بودن، (Lasting Infrastructure Cost Benchmarking) LICB. - این گزارش در کنار استانداردهایی مانند 714 UIC (تین 268281)، مبین تلاش مستمر اعضای اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها برای مدیریت و کاهش هزینه نت زیرساخت با حفظ کیفیت و سطح خدمات شبکه است بویژه اینکه هزینه نگهداری خطوط در اروپا چندین برابر هزینه خطوط راه‌آهن آمریکا است (تین 282499). باوجود اینکه رولندبرگر هزینه بالای نت خطوط راه‌آهن ایران را ناشی از عدم رقابت اعلام نموده (تین 247837) ولی عدم طبقه‌بندی خطوط (تین 291318)، نگاه جزیره‌ای و مفروضات غلط (تین 306483) و الگوی غلط حقوق (تین 143769) هم بر بالا بودن هزینه نت خطوط موثر است (البته نباید از اثر طراحی اولیه خطوط در شرکت ساخت غفلت نمود، تین 257653) و نه تنها بارمالی راه‌آهن را افزایش میدهد (تین 282874)، بلکه سبب کاهش کیفیت نگهداری و ایمنی راه‌آهن شده و با تاثیر شدید بر سطح خدمات بویژه سرعت قطارهای مسافری (تین 279741) و بارمحوری و بارطولی قطارهای باری (تین 102713) سبب کاهش بهره‌وری و از دست دادن سهم بارومسافر ریلی میگردد (تین 274595).