استراتژی ساخت موشک به جای هواپیما

28 آبان ماه سال 98 برای صنعتگران و فعالان اقتصادی روز بسیار مهم و پراهمیتی بود، در این روز جمع کثیری از تولید کنندگان کشور در بخش‌های مختلف به محضر رهبر معظم انقلاب مشرف و از رهنمودهای ایشان بهره‌ مند شدند.

یکی از نکات مورد اشاره ایشان به استفاده از تجربیات صنایع پیشرو از جمله صنایع نظامی برای کاهش وابستگی صنایع کشور بویژه صنایع خودرو و نفت بود که کشورهای غربی با شروع تحریم‌ها با رها کردن تعهدات، کشور را ترک نمودند.

در سال‌ های اخیر پیشرفت‌های صنایع موشکی یکی از نگرانی‌ های کشورهای غربی بوده که در هر فرصت و به هر بهانه مورد انتقاد و حملات ایشان در مجامع جهانی قرار می‌گیرد. این‌که ابعاد نظامی، سیاسی و امنیتی این فناوری چیست و چرا کشورهای غربی نسبت به آن حساس شده‌اند موضوع این نوشتار نیست و در این فرصت می‌خواهیم به گام‌های دستیابی به این پیشرفت‌ ها بپردازیم تا زمینه بهره‌گیری برای سایر بخش‌های صنعتی و اقتصادی کشور قرار گیرد.

حرکت برای رسیدن و تغییر از وضع موجود به وضع مطلوب، یکی از وجوه مشترک تمدن بشری در طول تاریخ  (مدیریت تغییر یا تحول) و این یکی از دغدغه­‌ های اصلی رهبران و مدیران جوامع بشری بوده و صرف‌ نظر از روش انتخابی، آنچه می‌تواند مورد استفاده مشترک قرار گیرد روش و راه‌ گذر بین این 2 وضعیت است. ویژگی‌ های عمومی انسانی، رفتارهای مشابهی در طی طریق و نتایج و عوارض آن ایجاد می‌کند که با شناخت، تحلیل و آزمون آن می­‌توان به توصیه ­‌های مناسب و کاربردی برای تسریع، تسهیل و کاهش هزینه‌ ­های اقدامات بهبود و تغییر دست یافت.

نظریه «نقشه راه بلوغ» یکی از روش‌ های مدیریتی برای پیشرفت و برگرفته از تجربیات صنایع دفاعی دوران دفاع مقدس در نیمه دهه 60 است. این روش متکی به نگاه علت و معلولی پیوسته (چرخه علت و معلول) به پدیده‌ های طبیعت است.

این نظریه برای بهبود بهره‌ ­وری و پیشرفت روشی مانند «PDCA» ارائه می‌دهد متکی بر سه عنصر طرح، اجرا و اصلاح. توضیحات کامل‌ تر این مبحث در کتابی با همین عنوان در دسترس عموم قرار دارد (نقشه راه بلوغ، مراتب و منازل کمال).

 نظریه مذکور با اشاره و تحلیل نقاط قوت و ضعف اقتصادی و ... بیان می‌کند ریشه اغلب مشکلات اقتصادی کشور به‌ ویژه تورم، بیکاری و معیشت ضعیف در سه عامل مشابه و مشترک نهفته است:

1) مناسب‌ ترین گزینه انتخاب نشده

2) فراتر از حد توان و مقدورات بوده

3) دفعتاً و بدون فرصت اصلاح، انجام شده

چارچوب اولیه این نظریه در سال 1365 شکل گرفته و در سال 1386 در کتابی با همین عنوان منتشر شده است.

راهکار پیشنهادی این نظریه نیز سه محور اصلی به شرح زیر دارد:

1) تصمیم شایسته: با تحلیل مشکلات و یافتن راهکارهای ممکن، بهترین گزینه انتخاب گردد (اقتصادی، اجتماعی و ...)

2) اقدام بایسته: برای اجرای هر تصمیم به ابعاد توانایی و ظرفیت‌های مالی، انسانی و فناورانه در دسترس توجه شود

3) بهبود پیوسته: در پی هر اقدامی به ارزیابی نتایج حاصله توجه و اصلاحات لازم به‌صورت پیوسته انجام شود

نظریه مذکور با تحلیل مشکلات و چالش‌های اقتصادی نیمه دهه 80 که اغلب آنها همچنان پابرجاست در یکی از جلسات کمیسیون فناوری مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال 1386 ارائه و راهکارهای پیشنهادی تشریح شد.

اما پیشرفت‌های صنایع موشکی آمادگی دفاعی کشور را بالا برده و مایه دلگرمی و یکی از ارکان اقتدار کشور است نیز با همین سه پایه به این تراز رسیده، بدین معنی که تصمیم شایسته در انتخاب موشک در مقابل هواپیما و انواع دیگر موشک‌ها، اقدام بایسته با هزینه و حمایت در حد توان و استطاعت مالی و توانایی علمی و فناوری و درنهایت بهبود پیوسته این حرکت، به‌ گونه‌ ای که برد موشک‌ها از حدود 500 به 2000 کیلومتر افزایش یافته است. 

به‌کارگیری این رویکرد در صنایع پنجاه و چند ساله و همچنان وابسته خودرو، نتایج شیرین پیشرفت را به‌کام خواهد نشاند.