- کتاب آشنایی با پلهای اداره کل راهآهن لرستان در سال 1384 به ابتکار آقای مسعود خرمیپور و بدون استفاده از مأموریت اداری برای تهیه عکس و مستندات آن تهیه شد. هدف از نگارش این کتاب آگاه نمودن پژوهشگران و علاقمندان به راهآهن از یکی از ویژگیهای مهم راهآهن در منطقه لرستان مابین ایستگاههای دورود و اندیمشک که همانا پلهای بزرگ راهآهن است میباشد.
- راهآهن منطقه لرستان مابین ایستگاههای دورود و اندیمشک سابقاً اداره کل راهآهن لرستان نامیده میشد و اینک این منطقه بین ادارات کل راهآهن لرستان و زاگرس تقسیم شده است. این منطقه ازنظر دارا بودن سازههای فنی از قبیل پل، تونل و پروفیل خطآهن در نوع خود در میان خطوط راهآهن ایران یگانه و ویژه میباشد. در این منطقه بیشترین تعداد پلهای راهآهن از نوع طاقی سنگی و نیز بیشترین تعداد تونل وجود دارد که هیچ ناحیه دیگری در راهآهن ایران این تعداد پل و تونل را دارا نیست. این ویژگی باعث شده که راهآهن منطقه لرستان به صورت دانشگاهی از سازههای فنی تبدیل گردد که داشتههای آن مورد علاقه دانشجویان خط و راهآهن و معماری و پژوهشگران آزاد قرار بگیرد. اما هدف از نگارش این کتاب معرفی یکی از این ویژگیها که پلهای راهآهن در این منطقه است به پژوهشگران و دانشجویان دانشگاههای شهرهای اطراف اندیمشک بوده است و علت آن نیز مراجعه برخی دانشجویان رشتههای فنی و تاریخ و حتی زمینشناسی از شهرهای بروجرد، خرمآباد، دورود، اندیمشک، دزفول، شوشتر، شوش و اهواز برای دریافت اطلاعات مورد نیاز از این سازهها بود. چون تا آن زمان هیچ مستنداتی که قابل ارایه به این قشر از افراد باشد در اداره کل راهآهن لرستان وجود نداشت ایشان را بر این داشت که دست به تالیف این اثر بزنند.
- در این کتاب اساس کار را بر معرفی اجمالی پلهای موجود در اداره کل راهآهن لرستان با طول بیش از 15 متر قرار داده شده، همچنین کلیه پلهای روگذر و زیرگذر جادهای که خطآهن را در مسیرخود قطع میکرد را نیز معرفی شده است. در مجموع 58 پل راهآهن کوچک و بزرگ و 17 پل فرعی راهآهنی چون پل معدن چناره بالارود، پل پایگاه هوایی وحدتی دزفول، پل جاده تدارکاتی گهرش تنها پل معلق قدیمی راهآهن باقیمانده تاکنون، پل جاده تدارکاتی تنگپنج به سدبختیاری و پلهای روگذر و زیرگذر جادهای را در این کتاب شرح دادهاند. در ابتدای کتاب چند صفحهای درباره معرفی حوزه آبریز منطقه لرستان و توضیح درباره رودخانههای اصلی مسیر راهآهن لرستان که رودهای سزار و دز میباشند صحبت شده و به معرفی رودهای کوچک فرعی که به رودخانههای اصلی سزار و دز در طول مسیر راهآهن میپیوندند پرداخته شده است. خواننده کتاب قبل از وارد شدن به بحث اصلی که معرفی پل ها است با رودهایی که این پلها بر روی آنها ساخته شدهاند آشنا میشود. برای معرفی پلها در این کتاب برای هر پل یک صفحه درنظر گرفته شده است. ابتدا عکسی از پل به صورت نیمصفحه گنجانده شده و سپس توضیحات فنی مختصری درباره طول، ارتفاع، نوع سازه، مصالح بکار رفته در ساخت سازه، بلاکی که پل در آن قرار دارد، داغ آب پل، تعداد دهانه و کیلومتری که پل در آن قرار دارد داده شده و سپس به معرفی تونلها، ایستگاهها و روستاهای اطراف آن، نام رودخانه جاری از زیر پل و ابتدا و انتهای رودخانه پرداخته شده است. ویژگی خاص پل نسبت به دیگر پلها، اتفاقات مهمی که برای پل رخ داده از قبیل خسارتهایی که در طول جنگ به آن وارد شده با ذکر جزئیات، معرفی شباهتهای معماری در بنای برخی پلها، اشاره به عبور حاشیهنشینان راهآهن از برخی از پلها به دلیل نبود راه دسترسی غیر از پل مذکور و خطرات آن و مطالب گوناگون دیگری استفاده شده است که برای هر پژوهشگر لازم و ضروری بوده است. همچنین در آخرکتاب تعدادی عکس قدیمی از برخی از پلها در دوران ساخت راهآهنکه تا آن زمان در دسترس بود و توانسته بودیم از برخی از کتابهای قدیمی راهآهن تهیه کنیم گنجانده شد تا تصویر بهتری از وضعیت ساخت پل در دوره ساخت راهآهن به پژوهشگر ارایه نماید. بدین ترتیب پژوهشگران با مطالعه این کتاب به اطلاعات مفیدی از تاریخچه پل و ویژگیهای آن دست مییابند که درنوع خود در راهآهن بیبدیل است. این کتاب با استفاده از تعطیلی جمعه تهیه شد و اطلاعات فنی پلها نیز از اداره خط و واحد انفورماتیک تهیه و تحویل آشیو راهآهن گردید. ضمن تقدیر از جناب آقای خرمیپور، امیدوارم دیگر همکاران پرتلاش راهآهن در ادارات کل صف و ستاد نیز اینکار را ادامه دهند.
