حمل و نقل ریلی مانند سایر بخشهای پیشرو همواره مورد توجه مرحوم آیت
الله هاشمی رفسنجانی بود که در مورد مترو در نوشتار 25/12/95 به استدلال خردمندانه
ایشان در نماز جمعه 1363 مبنی بر ضرورت احداث مترو تهران اشاره شد و در مورد راه
آهن نیز اینجانب بارها شاهد حضور و پیگیری ایشان در مورد پروژه های ریلی بوده ام
که آثار بسیار مثبتی در تسریع طرحهای توسعه ریلی داشت، یکی از این موارد که در
همه جلسات حضوری با ایشان مطرح میگردید طرح قطار سنگین جنوب بود (بر اساس پیشنهاد
شرکت مشاور برای رفع مشکل و گلوگاه مسیر لرستان، درود- اندیمشک).
شرح موضوع: به دلیل مشکلات دوران دفاع مقدس در جابجایی بار از بندر
امام خمینی و هزینه سنگین دموراژ کشتی ها و بر اساس تجربه مشاهده شده در راه آهن
کشور کانادا طرحی توسط شرکت مشاور ایرانی راه آهن پیشنهاد گردید.
بر اساس این طرح راه آهن تک خطه 200 کیلومتری لرستان (دورود- اندیمشک)
با داشتن 134 تونل با طول 56 کیلومتر که قابلیت عبور قطارهای 400 متری 2000 تنی را
داشت با تطویل خطوط برخی از ایستگاه های موجود و احداث ایستگاههای جدید با فاصله
حدود 50کیلومتر قابلیت عبور قطارهای 16000 تنی با 16 لکوموتیو را مییافت.
همزمان با این طرح برحسب دستور جناب آقای مهندس سعیدی کیا وزیر محترم
وقت راه و ترابری، دو تن از مدیران بنیاد مستضعفان برای خرید لکوموتیو
های جدید جنرال الکتریک ماموریت یافته بودند که پس از عقد قرارداد، جلساتی برای
تدوین مشخصات در ایران تشکیل و گروهی برای بازدید و مذاکره برای نهایی کردن مشخصات
به کانادا اعزام شدند که از جمله موارد مورد بحث برای حمل قطار سنگین موضوع خرید و
نصب لکوترول در لکوموتیوهای مذکور بود که با وجود مقاومت گروه اعزامی در مورد عدم
ضرورت این اقدام برای این لکوموتیوها که قرار بود در منطقه جنوبشرق بکار گرفته
شوند این تجهیزات خریداری و به ایران ارسال شد.
پس از بازگشت از ماموریت مربوطه بررسی هایی در مورد آثار و نتایج این
طرح به عمل آمد که در گامهای اولیه مشکلات متعددی در این طرح مشاهده شد که از جمله
گرم کردن لکوموتیوها در تونل و افزایش خرابی آنها، ضعیف بودن
قلاب و احتمال بریدن قلابها، افزایش احتمال خروج از خط واگن ها به دلیل
نیروهای طولی و قطع ارتباط بیسیم در تونلها بود.
نکته تاسف انگیزتر اینکه پس از مدتی با مشاهده گراف تهیه شده توسط
مشاور برای برآورد تعداد قطار و ظرفیت مشخص شد که با این اقدامات ظرفیت خط نه تنها
اضافه نمی شد بلکه کاهش نیز مییافت.
پس از طرح مساله با قائم مقام وقت راه آهن، جلساتی برای بررسی طرح
مذکور با کارشناسان و متخصصین شرکت مترا در راه آهن تشکیل و پس از اثبات محاسباتی
و تحلیلی مشکل گرم کردن لکوموتیوهای پیرو قرار شد آزمایشی برای این موضوع به عمل
آید که با انجام آزمایشات فرضیات اثبات گردید.
با این وجود طرح قطار سنگین و طویل دو کوهه - اراک ادامه یافت و
عملیات خاکی و حتی نصب خط و سوزن آن انجام پذیرفت ولی به دلیل مشکلات یاد شده و با
وجود تلاش زیاد کارشناسان و مدیران برترین شرکت مشاور ریلی کشور و صرف هزینه های
فراوان نه تنها قطار سنگین در این محور هیچگاه عملیاتی نشد بلکه
سوزنها و خطوط نصب شده جمع آوری و دستگاه های لکوترول را از لکوموتیوها
منفصل و به انبار منتقل نمودند.
هرچند با افتتاح مسیر بافق- بندرعباس از سال 73 به بعد وابستگی راه
آهن به خط جنوب کمتر شد ولی بدلیل مسافت کوتاه تر مسیر بندر امام - تهران از
بندرعباس - تهران و رابطه خطی تعرفه با مسافت (که در سایر کشورها تفاوت بسیار کمتر
دارد) مسیر مذکور همچنان مورد علاقه و توجه صاحبان بار بوده که بر همین اساس در
سال 94 با جلب مشارکت بخش خصوصی برای برقی کردن این مسیر زمینه راه اندازی قطار
سنگین در این محور فراهم خواهد شد.
لینک کانال ویدئویی در آپارات : https://www.aparat.com/maturity_road_map
لینک گروه واتس اپ : https://chat.whatsapp.com/5gXUUYU2vYG8nRtC64ZyMb
